Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao con em mình lại khó tập trung, thiếu kiên nhẫn, hay khó diễn đạt cảm xúc hơn so với thế hệ trước? Dữ liệu chụp ảnh thần kinh đã xác nhận điều mà trực giác của các bậc phụ huynh và giáo viên vẫn luôn mách bảo từ lâu.
Bài viết này sẽ không chỉ chỉ ra vấn đề, mà còn mang đến cho bạn thông tin cần thiết để giúp não bộ của trẻ phát triển đúng hướng, chuẩn bị cho một tương lai thành công.
Gần đây, tôi đã viết về việc trẻ em và thanh thiếu niên dành nhiều thời gian trong môi trường kỹ thuật số hơn là trải nghiệm thực tế. Điều đáng lo ngại nhất của xu hướng này là não bộ của trẻ đang bị thiếu đi những kích thích quan trọng để phát triển các chức năng cần thiết. Khi thiếu những trải nghiệm thực tế, não bộ của trẻ bắt đầu có những đặc điểm tương tự như chúng ta thấy ở những người có thần kinh khác biệt.
Những thay đổi về chức năng não bộ có thể trở thành vĩnh viễn nếu chúng ta không can thiệp kịp thời.
Những Bằng Chứng Rõ Ràng Từ Khoa Học Thần Kinh
Nhờ vào công nghệ chụp ảnh thần kinh tiên tiến, các nhà khoa học đã có thể nhìn thấy sự khác biệt rõ rệt giữa hai nhóm trẻ: một nhóm dành nhiều thời gian với trải nghiệm thực tế, và một nhóm chìm đắm trong thế giới số.
1. Thay đổi cấu trúc não ngay từ sớm:
Chụp MRI cho thấy những thay đổi đáng chú ý ở các vùng não chịu trách nhiệm về ngôn ngữ, đọc, sự đồng cảm và các kỹ năng nhận thức bậc cao ở trẻ em từ 3 đến 5 tuổi khi chúng tiếp xúc quá nhiều với nội dung số.
2. Giảm chỉ số trí nhớ làm việc (Working Memory):
Trí nhớ làm việc là một kỹ năng tư duy cốt lõi, vô cùng quan trọng cho việc ra quyết định và lý luận. Một bài kiểm tra trí tuệ nổi tiếng (WAIS) đã cho thấy điểm số về trí nhớ làm việc của thanh thiếu niên đã giảm đáng kể trong vòng 40 năm qua. Điều này cho thấy, khi công nghệ ngày càng xâm nhập vào cuộc sống, khả năng tập trung và xử lý thông tin phức tạp của thế hệ trẻ cũng đang suy giảm theo.
Điều Chúng Ta Cần Làm Ngay Hôm Nay
Tin tốt là, những xu hướng này hoàn toàn có thể đảo ngược được. Chúng ta không thể chờ đợi đến khi trẻ em trưởng thành mới bắt đầu giải quyết. Việc can thiệp sớm hơn sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn.
Với vai trò là phụ huynh và người hướng dẫn, chúng ta có thể giúp trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết cho thành công bằng cách:
- Ưu tiên các trải nghiệm thực tế: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời, chơi các trò chơi cần sự tương tác và sử dụng đôi tay, thay vì chỉ tiếp xúc với màn hình.
- Tích hợp tư duy phản biện và giải quyết vấn đề: Tạo ra các hoạt động hằng ngày yêu cầu trẻ phải suy nghĩ, lập kế hoạch và đưa ra quyết định.
- Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị số: Đặt ra các giới hạn rõ ràng và nhất quán cho việc sử dụng điện thoại, máy tính bảng và tivi.
Giáo viên và phụ huynh đã quan sát những thay đổi ở trẻ em trong thập kỷ qua, và giờ đây, dữ liệu khoa học đã xác nhận những gì chúng ta đều thấy. Bằng cách hành động ngay hôm nay, chúng ta có thể giúp não bộ của trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết cho thành công trong tương lai.
Nguồn Tham Khảo
- Hutton, J. S., Dudley, J., DeWitt, T., et al. (2022). Association of digital media use and brain surface structure measures in preschool children. Sci Rep, 12, 19095.
- Bos, D. J., Oranje, B., et al. (2017). Structural and functional connectivity in children and adolescents with and without attention deficit/hyperactivity disorder. J Child Psychol Psychiatr, 58, 810-818.