Michelangelo, Albert Einstein, Lady Gaga… Họ đều là những người thuận tay trái và là biểu tượng của sự sáng tạo vĩ đại. Bạn đã nghe câu nói này bao nhiêu lần rồi? Chúng ta thường mặc định rằng, việc sử dụng tay trái mang lại một lợi thế đặc biệt nào đó về nghệ thuật, trí tưởng tượng, hay khả năng đột phá.
Nhưng nếu khoa học nói rằng, đó chỉ là một truyền thuyết đô thị thì sao?
Nghiên cứu mới đã bác bỏ quan niệm phổ biến này và mang đến một thông điệp quan trọng hơn: Sáng tạo không nằm ở tay thuận của bạn.
Người thuận tay trái có thực sự sáng tạo hơn không?
Giải Mã Huyền Thoại: Dữ Liệu Thực Tế Nói Gì?
Một nhóm các nhà nghiên cứu tại Đại học Cornell đã thực hiện một phân tích tổng hợp (meta-analysis) dữ liệu từ 17 nghiên cứu trong suốt 100 năm qua để tìm câu trả lời dứt khoát. Kết quả thật đáng kinh ngạc:
- Trong phòng thí nghiệm: Người thuận tay trái không đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra được thiết kế để đo lường khả năng sáng tạo. Thậm chí, một số nghiên cứu còn cho thấy người thuận tay phải có lợi thế hơn một chút.
- Trong công việc: Phân tích dữ liệu nghề nghiệp của gần 12.000 cư dân Hoa Kỳ cho thấy, người thuận tay trái thực tế ít được đại diện trong những công việc đòi hỏi tính sáng tạo cao nhất—bao gồm cả nghệ sĩ, nhạc sĩ, nhà toán học và nhà vật lý.
Dữ liệu là rõ ràng: Không có bằng chứng nào chứng minh người thuận tay trái có lợi thế bẩm sinh về tư duy sáng tạo.
Lầm Tưởng Bắt Nguồn Từ Đâu?
Nếu không có lợi thế, tại sao huyền thoại này lại phổ biến đến vậy?
1. Liên kết Não Bộ Bị Hiểu Lầm: Về mặt lý thuyết, việc này có vẻ hợp lý. Tay trái được điều khiển bởi bán cầu não phải, nơi được cho là hỗ trợ mạnh mẽ cho tư duy phân kỳ (khả năng khám phá các giải pháp và tạo ra những kết nối bất ngờ). Người ta suy đoán rằng, việc sử dụng tay trái thường xuyên sẽ tăng cường hoạt động ở bán cầu não này, từ đó thúc đẩy sự sáng tạo.
Nhưng nhà tâm lý học Daniel Casasanto, đồng tác giả nghiên cứu, khẳng định: “Dữ liệu không chứng minh được bất kỳ lợi thế nào về tư duy sáng tạo cho người thuận tay trái.”
2. Sự Thiên Vị Của Sự Tập Trung: Mọi người có xu hướng tập trung vào hai nhóm sáng tạo mà người thuận tay trái chiếm ưu thế rõ ràng hơn: nghệ sĩ và nhạc sĩ.
Ông Casasanto giải thích: “Mọi người tập trung vào hai ngành nghề sáng tạo này… Nhưng nếu bạn thực hiện một cuộc khảo sát khách quan với nhiều ngành nghề, thì sự vượt trội rõ ràng của cánh tả sẽ biến mất.” Chúng ta đã vô tình chọn lọc và khuếch đại những trường hợp điển hình (Michelangelo, Lady Gaga) mà bỏ qua bức tranh tổng thể.
Thông Điệp Của IMA: Sáng Tạo Là Kỹ Năng, Không Phải Đặc Ân
Bài học lớn nhất từ nghiên cứu này là: Sáng tạo không phải là một đặc ân bẩm sinh gắn liền với tay thuận của bạn.
Nếu sự sáng tạo không đến từ bán cầu não phải hay tay trái, thì nó đến từ đâu? Nó đến từ:
- Tư duy: Khả năng đặt câu hỏi, dám thách thức những điều bình thường.
- Kinh nghiệm: Khám phá, trải nghiệm nhiều lĩnh vực để tạo ra những kết nối mới.
- Kỹ năng: Luyện tập tư duy phân kỳ và giải quyết vấn đề.
Thông điệp chính: Đừng đổ lỗi cho “gen” hay “tay thuận”. Tiềm năng sáng tạo nằm trong tầm tay của tất cả chúng ta, không phụ thuộc vào việc bạn cầm bút bằng tay nào. Hãy bắt tay vào rèn luyện nó ngay hôm nay!
Xem thêm: Làm Việc Chăm Chỉ Mà Vẫn Tầm Thường? Bạn Đang Sử Dụng Sai Quy Tắc Toán Học Của Thành Công