Khi chuẩn bị có con, hầu hết chúng ta đều đã có một viễn cảnh thật đẹp: con sẽ giống mình ở điểm này, giỏi giang điểm kia, và sẽ thực hiện được những ước mơ mà mình còn dang dở.
Tôi cũng từng nghĩ vậy, và đã từng ngây thơ tin rằng: “Việc chấp nhận con vì chính con người chúng thì có gì mà khó khăn?”. Cho đến khi thực sự làm cha, tôi mới nhận ra đó là một trong những thử thách lớn nhất của việc nuôi dạy con cái.
Bài viết này sẽ không chỉ giúp bạn hiểu rõ tầm quan trọng của sự chấp nhận, mà còn chỉ ra cách để bạn thực hiện nó một cách hiệu quả, tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển cảm xúc và hạnh phúc của con.
Sự chấp nhận vô điều kiện là nền tảng cho sự phát triển và hạnh phúc của trẻ.
Chấp Nhận Không Phải Là Dễ Dãi
Nhiều người lầm tưởng rằng “chấp nhận” có nghĩa là buông thả và cho phép con làm bất cứ điều gì chúng muốn. Hoàn toàn không phải. Chấp nhận và kỷ luật không hề đối lập, mà là hai yếu tố hỗ trợ nhau.
Kỷ luật là để dạy dỗ, không phải để sỉ nhục hay đe dọa. Mục tiêu của chúng ta là tạo ra một môi trường an toàn, nơi con có thể phát triển tính tự giác, biết chịu trách nhiệm, trong khi vẫn cảm nhận được tình yêu thương vô điều kiện từ cha mẹ. Tình yêu thương này không phụ thuộc vào hành vi hay thành tích của con.
Khi Kỳ Vọng Của Cha Mẹ Không Phù Hợp Với Con
Mỗi đứa trẻ sinh ra đã mang trong mình một tính cách riêng biệt. Thế nhưng, cha mẹ lại thường vô tình áp đặt kỳ vọng của mình lên con. Khi con không thể “phù hợp” với những kỳ vọng đó, cả cha mẹ và con đều cảm thấy thất vọng.
Hai nhà tâm thần học nổi tiếng, Stella Chess và Alexander Thomas, đã chỉ ra rằng trẻ em có ba nhóm tính khí chính ngay từ khi sinh ra: “dễ tính”, “chậm hòa nhập” và “khó tính”. Việc cha mẹ hiểu và điều chỉnh phong cách nuôi dạy sao cho phù hợp với tính khí của con được gọi là “Sự phù hợp tốt” (Goodness of Fit).
Tôi đã gặp nhiều phụ huynh nuôi dạy những đứa trẻ “khó tính” và cảm thấy mình là những người cha mẹ thất bại. Một người mẹ đã chia sẻ với tôi: “Nếu tôi biết về những khác biệt bẩm sinh này sớm hơn, tôi đã không nổi giận với con và với chính mình nhiều đến thế.”
Bài Học Từ Hai Gia Đình
Để minh họa cho sức mạnh của sự “phù hợp tốt”, hãy cùng nhìn vào câu chuyện của hai gia đình.
1. Gia đình White: Đặt kỳ vọng lên trên tình thương
Cha mẹ của George và Linda là những người thành công và năng động. Linda, cô chị, là một người hướng ngoại, giỏi giang và đạt được nhiều thành tích, giống hệt bố mẹ. Ngược lại, George, cậu em, lại học kém, ít bạn bè và thích làm vườn. Bố mẹ đã thất vọng về George và thường xuyên nói rằng cậu lười biếng. Cậu bé đã nói với tôi một cách buồn bã: “Bố mẹ tôi yêu Linda, tôi nghĩ cô ấy khiến họ cảm thấy mình là những người cha mẹ tốt. Đôi khi tôi ước gì mình chưa từng được sinh ra.”
Khi được hỏi “Con bạn giỏi điều gì?”, bố mẹ George phải mất một lúc lâu mới trả lời. Cuối cùng, họ nhận ra George thích làm vườn và chăm sóc cây cối. Khi bố mẹ học cách tôn trọng sở thích đó—bằng cách cùng George đi xem triển lãm làm vườn—mối quan hệ của họ đã được cải thiện đáng kể, và sức khỏe tinh thần của George cũng vậy.
2. Gia đình Norwell: Chấp nhận để kết nối
Ông Norwell luôn mơ ước có một người con trai yêu thể thao. Nhưng cậu con trai Paul lại là một cậu bé hay lo lắng và yêu thích vẽ tranh. Thay vì bắt con tham gia các môn thể thao, ông Norwell đã quyết định cùng con tham gia một lớp học nghệ thuật tại bảo tàng. Sau buổi học đầu tiên, ông đã gọi điện chia sẻ niềm vui khi được chứng kiến con trai mình hạnh phúc và kết nối với con theo một cách hoàn toàn mới.
Ông nói: “Tôi nghĩ tôi thậm chí có thể quen với việc này, đặc biệt là khi chúng tôi có thể làm cùng nhau.”
Sức Mạnh Vô Điều Kiện Của Tình Yêu
Những câu chuyện này chứng minh rằng, việc chấp nhận và yêu thương con vô điều kiện sẽ nuôi dưỡng lòng tự trọng, hy vọng và khả năng phục hồi của trẻ. Khi cha mẹ tôn trọng tính cách, đam mê và kỹ năng độc đáo của con, ngay cả khi những điều này khác với kỳ vọng của mình, trẻ sẽ không còn cảm thấy mình đã làm cha mẹ thất vọng.
Hãy nhớ rằng, không phải đứa trẻ nào cũng sẽ trở thành học sinh giỏi, vận động viên xuất sắc, hay có cùng sở thích với bạn. Món quà tuyệt vời nhất bạn có thể dành cho con chính là tạo ra một môi trường nơi chúng biết rằng dù thế nào đi nữa, chúng vẫn được yêu thương và chấp nhận.
Nguồn Tham Khảo
- Brooks, R., & Goldstein, S. (2001). Raising Resilient Children. NY: McGraw-Hill.
- Chess, S. & Thomas. A. (1987). Know Your Child. NY: Basic Books.
Xem thêm: Cuộc Sống Trong Thế Giới Số Đang Thay Đổi Não Bộ Của Trẻ Em Như Thế Nào