Hôm nọ tôi có dịp “bị” thử trí với một câu đố vui học trò: “Nơi nào có đất mà không có nhà, có biển mà không có nước, có rừng mà không có cây?” (Bản đồ)
Câu đố tưởng chừng ngô nghê nhưng lại khiến tôi giật mình nghĩ lại: con người ta – dĩ nhiên trong đó có tôi – đang bám víu và tranh giành những thứ vật chất một cách mù quáng. Nếu “tấm bản đồ” mãi lưu giữ trong tâm trí của ta thì nó vĩnh viễn thuộc về ta và không gì có thể đánh cắp khỏi.
Kết thúc bộ phim sử thi Kingdom of Heaven, Balian, chàng lãnh chúa lãnh đạo toàn thành Jerusalem cố thủ trước sự tấn công của quân Hồi Giáo, buộc phải thỏa hiệp với Saladin giao nộp thành Jerusalem để đổi lại hàng ngàn sinh mạng được an toàn về lại châu Âu. Balian đến gặp Sibylla, em gái của vị vua quá cố, và chỉ nói ngắn gọn “Vương quốc của anh nàng mãi mãi nằm ở đây (chỉ vào đầu) và ở đây (đặt tay lên tim).”
Nhìn lại các vụ tranh chấp lãnh thổ trên thế giới, có bao nhiêu trong số những “phe” thật sự đấu tranh vì những người dân sống trên mảnh đất ấy – hay tất cả cũng đều vì một cái đích duy nhất mang tên “chính trị”? Một số người sẽ phản bác điều này trên quan điểm “yêu nước” – thưa, nước nào? Có khi nơi ta đang đứng cách nay vài trăm năm, thậm chí vài chục năm là một nước khác, có chắc ngày mai nó còn mang tên cái “nước” ta đang biết?
Tình yêu nước đích thực là yêu nhân loại, yêu di sản và yêu trái đất – chỉ thứ tình yêu ấy mới giữ cho “đất” này bất diệt.
Nói chuyện thế sự chẳng qua cũng chỉ trong phút trà dư tửu hậu, cuối cùng vẫn phải nhìn lại mình…
Đã từng bất mãn khi tài sản của bản thân bị tự tiện,
Đã không ít lần cảm thấy bị xúc phạm khi bị lấy mất thứ mình gọi là “kỷ vật”,
Đã vì cái tôi mà giành giựt bằng được những thứ mà sau đó nhận ra chúng thật vô nghĩa,
Đã chửi đổng khi thấy tác giả yêu thích bị xuyên tạc,
Hay đã có lúc thần hồn điên đảo khi người thương rời xa…
Bởi nào có một ai, một thứ gì ta thực sở hữu đâu, ngoài cơ thể này tâm trí này. Tự hỏi bản thân vì sao phải vương vào những thứ hữu hình để định hình cảm xúc bên trong mình. Có người bảo “nhìn vật nhớ người” – nghe mà buồn cười thay cho những cặp “tình tan” thì vật cũng tan theo. Nếu tình cảm phải phụ thuộc bên ngoài, phải đặt ở vật chứa ngoài để nhắc cảm xúc thì ta chẳng có chút tình cảm nào sất.
Có căn nhà hay không không quan trọng bằng có mái ấm trong tay hay không. Lòng tôn kính và trí tuệ của tôn sư trong lòng ta, không phải trên trang giấy. Tình yêu không phải ở những kỷ vật, không phải ở một người ta luôn cố giữ bên mình mà nằm trong từng kỷ niệm ta cất giữ trong tim…
Người không giữ cho mình thứ gì hóa lại là người có tất cả bên mình.
Tác giả Nguyễn Đức Nhật
